Library  
Home Śrīla Prabhupāda ISKCON
Languages  
English Español Pусский Português
English - Español English - Pусский English - Português Español - Pусский Español - Português Pусский - Português
Authors  
Books  
Basics Reference Essays Narrative by Ācaryas Philosophical by Ācaryas By Śrīla Prabhupāda The Great Classics About Śrīla Prabhupāda Narrative by Prabhupāda's Disciples Philosophical by Prabhupāda's Disciples Magazines
All the Library
Websites
ISKCON Virtual Temple Virtual Istagosthi Vaiṣṇava Calendar Kṛṣṇa West
Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 4 - The Creation of the Fourth Order
<< 29 - Talks Between Nārada and King Prācīnabarhi >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
4.29.1प्राचीनबर्हिरुवाच भगवंस्ते वचोऽस्माभिर्न सम्यगवगम्यते । कवयस्तद्विजानन्ति न वयं कर्ममोहिता: ॥ १ ॥
4.29.2नारद उवाच पुरुषं पुरञ्जनं विद्याद्यद् व्यनक्त्यात्मन: पुरम् । एकद्वित्रिचतुष्पादं बहुपादमपादकम् ॥ २ ॥
4.29.3योऽविज्ञाताहृतस्तस्य पुरुषस्य सखेश्वर: । यन्न विज्ञायते पुम्भिर्नामभिर्वा क्रियागुणै: ॥ ३ ॥
4.29.4यदा जिघृक्षन् पुरुष: कार्त्स्‍न्येन प्रकृतेर्गुणान् । नवद्वारं द्विहस्ताङ्‌घ्रि तत्रामनुत साध्विति ॥ ४ ॥
4.29.5बुद्धिं तु प्रमदां विद्यान्ममाहमिति यत्कृतम् । यामधिष्ठाय देहेऽस्मिन् पुमान् भुङ्क्तेऽक्षभिर्गुणान् ॥ ५ ॥
4.29.6सखाय इन्द्रियगणा ज्ञानं कर्म च यत्कृतम् । सख्यस्तद्वृत्तय: प्राण: पञ्चवृत्तिर्यथोरग: ॥ ६ ॥
4.29.7बृहद्बलं मनो विद्यादुभयेन्द्रियनायकम् । पञ्चाला: पञ्च विषया यन्मध्ये नवखं पुरम् ॥ ७ ॥
4.29.8अक्षिणी नासिके कर्णौ मुखं शिश्नगुदाविति । द्वे द्वे द्वारौ बहिर्याति यस्तदिन्द्रियसंयुत: ॥ ८ ॥
4.29.9अक्षिणी नासिके आस्यमिति पञ्चपुर: कृता: । दक्षिणा दक्षिण: कर्ण उत्तरा चोत्तर: स्मृत: । पश्चिमे इत्यधोद्वारौ गुदं शिश्नमिहोच्यते ॥ ९ ॥
4.29.10खद्योताविर्मुखी चात्र नेत्रे एकत्र निर्मिते । रूपं विभ्राजितं ताभ्यां विचष्टे चक्षुषेश्वर: ॥ १० ॥
4.29.11नलिनी नालिनी नासे गन्ध: सौरभ उच्यते । घ्राणोऽवधूतो मुख्यास्यं विपणो वाग्रसविद्रस: ॥ ११ ॥
4.29.12आपणो व्यवहारोऽत्र चित्रमन्धो बहूदनम् । पितृहूर्दक्षिण: कर्ण उत्तरो देवहू: स्मृत: ॥ १२ ॥
4.29.13प्रवृत्तं च निवृत्तं च शास्त्रं पञ्चालसंज्ञितम् । पितृयानं देवयानं श्रोत्राच्छ्रुतधराद्‌व्रजेत् ॥ १३ ॥
4.29.14आसुरी मेढ्रमर्वाग्द्वार्व्यवायो ग्रामिणां रति: । उपस्थो दुर्मद: प्रोक्तो निऋर्तिर्गुद उच्यते ॥ १४ ॥
4.29.15वैशसं नरकं पायुर्लुब्धकोऽन्धौ तु मे श‍ृणु । हस्तपादौ पुमांस्ताभ्यां युक्तो याति करोति च ॥ १५ ॥
4.29.16अन्त:पुरं च हृदयं विषूचिर्मन उच्यते । तत्र मोहं प्रसादं वा हर्षं प्राप्नोति तद्गुणै: ॥ १६ ॥
4.29.17यथा यथा विक्रियते गुणाक्तो विकरोति वा । तथा तथोपद्रष्टात्मा तद्वृत्तीरनुकार्यते ॥ १७ ॥
4.29.18-20देहो रथस्त्विन्द्रियाश्व: संवत्सररयोऽगति: । द्विकर्मचक्रस्त्रिगुणध्वज: पञ्चासुबन्धुर: ॥ १८ ॥ मनोरश्मिर्बुद्धिसूतो हृन्नीडो द्वन्द्वकूबर: । पञ्चेन्द्रियार्थप्रक्षेप: सप्तधातुवरूथक: ॥ १९ ॥ आकूतिर्विक्रमो बाह्यो मृगतृष्णां प्रधावति । एकादशेन्द्रियचमू: पञ्चसूनाविनोदकृत् ॥ २० ॥
4.29.21संवत्सरश्चण्डवेग: कालो येनोपलक्षित: । तस्याहानीह गन्धर्वा गन्धर्व्यो रात्रय: स्मृता: । हरन्त्यायु: परिक्रान्त्या षष्ट्युत्तरशतत्रयम् ॥ २१ ॥
4.29.22कालकन्या जरा साक्षाल्लोकस्तां नाभिनन्दति । स्वसारं जगृहे मृत्यु: क्षयाय यवनेश्वर: ॥ २२ ॥
4.29.23-25आधयो व्याधयस्तस्य सैनिका यवनाश्चरा: । भूतोपसर्गाशुरय: प्रज्वारो द्विविधो ज्वर: ॥ २३ ॥ एवं बहुविधैर्दु:खैर्दैवभूतात्मसम्भवै: । क्लिश्यमान: शतं वर्षं देहे देही तमोवृत: ॥ २४ ॥ प्राणेन्द्रियमनोधर्मानात्मन्यध्यस्य निर्गुण: । शेते कामलवान्ध्यायन्ममाहमिति कर्मकृत् ॥ २५ ॥
4.29.26-27यदात्मानमविज्ञाय भगवन्तं परं गुरुम् । पुरुषस्तु विषज्जेत गुणेषु प्रकृते: स्वद‍ृक् ॥ २६ ॥ गुणाभिमानी स तदा कर्माणि कुरुतेऽवश: । शुक्लं कृष्णं लोहितं वा यथाकर्माभिजायते ॥ २७ ॥
4.29.28शुक्लात्प्रकाशभूयिष्ठाँल्लोकानाप्नोति कर्हिचित् । दु:खोदर्कान् क्रियायासांस्तम:शोकोत्कटान् क्‍वचित् ॥ २८ ॥
4.29.29क्‍वचित्पुमान् क्‍वचिच्च स्त्री क्‍वचिन्नोभयमन्धधी: । देवो मनुष्यस्तिर्यग्वा यथाकर्मगुणं भव: ॥ २९ ॥
4.29.30-31क्षुत्परीतो यथा दीन: सारमेयो गृहं गृहम् । चरन्विन्दति यद्दिष्टं दण्डमोदनमेव वा ॥ ३० ॥ तथा कामाशयो जीव उच्चावचपथा भ्रमन् । उपर्यधो वा मध्ये वा याति दिष्टं प्रियाप्रियम् ॥ ३१ ॥
4.29.32दु:खेष्वेकतरेणापि दैवभूतात्महेतुषु । जीवस्य न व्यवच्छेद: स्याच्चेत्तत्तत्प्रतिक्रिया ॥ ३२ ॥
4.29.33यथा हि पुरुषो भारं शिरसा गुरुमुद्वहन् । तं स्कन्धेन स आधत्ते तथा सर्वा: प्रतिक्रिया: ॥ ३३ ॥
4.29.34नैकान्तत: प्रतीकार: कर्मणां कर्म केवलम् । द्वयं ह्यविद्योपसृतं स्वप्ने स्वप्न इवानघ ॥ ३४ ॥
4.29.35अर्थे ह्यविद्यमानेऽपि संसृतिर्न निवर्तते । मनसा लिङ्गरूपेण स्वप्ने विचरतो यथा ॥ ३५ ॥
4.29.36-37अथात्मनोऽर्थभूतस्य यतोऽनर्थपरम्परा । संसृतिस्तद्वय‍वच्छेदो भक्त्या परमया गुरौ ॥ ३६ ॥ वासुदेवे भगवति भक्तियोग: समाहित: । सध्रीचीनेन वैराग्यं ज्ञानं च जनयिष्यति ॥ ३७ ॥
4.29.38सोऽचिरादेव राजर्षे स्यादच्युतकथाश्रय: । श‍ृण्वत: श्रद्दधानस्य नित्यदा स्यादधीयत: ॥ ३८ ॥
4.29.39-40यत्र भागवता राजन् साधवो विशदाशया: । भगवद्गुणानुकथनश्रवणव्यग्रचेतस: ॥ ३९ ॥ तस्मिन्महन्मुखरिता मधुभिच्चरित्रपीयूषशेषसरित: परित: स्रवन्ति । ता ये पिबन्त्यवितृषो नृप गाढकर्णैस्तान्न स्पृशन्त्यशनतृड्भयशोकमोहा: ॥ ४० ॥
4.29.41एतैरुपद्रुतो नित्यं जीवलोक: स्वभावजै: । न करोति हरेर्नूनं कथामृतनिधौ रतिम् ॥ ४१ ॥
4.29.42-44प्रजापतिपति: साक्षाद्भगवान् गिरिशो मनु: । दक्षादय: प्रजाध्यक्षा नैष्ठिका: सनकादय: ॥ ४२ ॥ मरीचिरत्र्यङ्गिरसौ पुलस्त्य: पुलह: क्रतु: । भृगुर्वसिष्ठ इत्येते मदन्ता ब्रह्मवादिन: ॥ ४३ ॥ अद्यापि वाचस्पतयस्तपोविद्यासमाधिभि: । पश्यन्तोऽपि न पश्यन्ति पश्यन्तं परमेश्वरम् ॥ ४४ ॥
4.29.45शब्दब्रह्मणि दुष्पारे चरन्त उरुविस्तरे । मन्त्रलिङ्गैर्व्यवच्छिन्नं भजन्तो न विदु: परम् ॥ ४५ ॥
4.29.46यदा यस्यानुगृह्णाति भगवानात्मभावित: । स जहाति मतिं लोके वेदे च परिनिष्ठिताम् ॥ ४६ ॥
4.29.47तस्मात्कर्मसु बर्हिष्मन्नज्ञानादर्थकाशिषु । मार्थद‍ृष्टिं कृथा: श्रोत्रस्पर्शिष्वस्पृष्टवस्तुषु ॥ ४७ ॥
4.29.48स्वं लोकं न विदुस्ते वै यत्र देवो जनार्दन: । आहुर्धूम्रधियो वेदं सकर्मकमतद्विद: ॥ ४८ ॥
4.29.49आस्तीर्य दर्भै: प्रागग्रै: कार्त्स्‍न्येन क्षितिमण्डलम् । स्तब्धो बृहद्वधान्मानी कर्म नावैषि यत्परम् । तत्कर्म हरितोषं यत्सा विद्या तन्मतिर्यया ॥ ४९ ॥
4.29.50हरिर्देहभृतामात्मा स्वयं प्रकृतिरीश्वर: । तत्पादमूलं शरणं यत: क्षेमो नृणामिह ॥ ५० ॥
4.29.51स वै प्रियतमश्चात्मा यतो न भयमण्वपि । इति वेद स वै विद्वान्यो विद्वान्स गुरुर्हरि: ॥ ५१ ॥
4.29.52नारद उवाच प्रश्न एवं हि सञ्छिन्नो भवत: पुरुषर्षभ । अत्र मे वदतो गुह्यं निशामय सुनिश्चितम् ॥ ५२ ॥
4.29.53क्षुद्रं चरं सुमनसां शरणे मिथित्वा रक्तं षडङ्‌घ्रिगणसामसु लुब्धकर्णम् । अग्रे वृकानसुतृपोऽविगणय्य यान्तं पृष्ठे मृगं मृगय लुब्धकबाणभिन्नम् ॥ ५३ ॥
4.29.54सुमन:समधर्मणां स्‍त्रीणां शरण आश्रमे पुष्पमधुगन्धवत्क्षुद्रतमं काम्यकर्मविपाकजं कामसुखलवं जैह्व्यौपस्थ्यादि विचिन्वन्तं मिथुनीभूय तदभिनिवेशितमनसंषडङ्‌घ्रिगणसामगीत वदतिमनोहरवनितादिजनालापेष्वतितरामतिप्रलोभितकर्णमग्रे वृकयूथवदात्मन आयुर्हरतोऽहोरात्रान्तान् काललवविशेषानविगणय्य गृहेषु विहरन्तं पृष्ठत एव परोक्षमनुप्रवृत्तो लुब्धक: कृतान्तोऽन्त:शरेण यमिह पराविध्यति तमिममात्मानमहो राजन् भिन्नहृदयं द्रष्टुमर्हसीति ॥ ५४ ॥
4.29.55स त्वं विचक्ष्य मृगचेष्टितमात्मनोऽन्तश्चित्तं नियच्छ हृदि कर्णधुनीं च चित्ते । जह्यङ्गनाश्रममसत्तमयूथगाथं प्रीणीहि हंसशरणं विरम क्रमेण ॥ ५५ ॥
4.29.56राजोवाच श्रुतमन्वीक्षितं ब्रह्मन् भगवान् यदभाषत । नैतज्जानन्त्युपाध्याया: किं न ब्रूयुर्विदुर्यदि ॥ ५६ ॥
4.29.57संशयोऽत्र तु मे विप्र सञ्छिन्नस्तत्कृतो महान् । ऋषयोऽपि हि मुह्यन्ति यत्र नेन्द्रियवृत्तय: ॥ ५७ ॥
4.29.58कर्माण्यारभते येन पुमानिह विहाय तम् । अमुत्रान्येन देहेन जुष्टानि स यदश्नुते ॥ ५८ ॥
4.29.59इति वेदविदां वाद: श्रूयते तत्र तत्र ह । कर्म यत्क्रियते प्रोक्तं परोक्षं न प्रकाशते ॥ ५९ ॥
4.29.60नारद उवाच येनैवारभते कर्म तेनैवामुत्र तत्पुमान् । भुङ्क्ते ह्यव्यवधानेन लिङ्गेन मनसा स्वयम् ॥ ६० ॥
4.29.61शयानमिममुत्सृज्य श्वसन्तं पुरुषो यथा । कर्मात्मन्याहितं भुङ्क्ते ताद‍ृशेनेतरेण वा ॥ ६१ ॥
4.29.62ममैते मनसा यद्यदसावहमिति ब्रुवन् । गृह्णीयात्तत्पुमान् राद्धं कर्म येन पुनर्भव: ॥ ६२ ॥
4.29.63यथानुमीयते चित्तमुभयैरिन्द्रियेहितै: । एवं प्राग्देहजं कर्म लक्ष्यते चित्तवृत्तिभि: ॥ ६३ ॥
4.29.64नानुभूतं क्‍व चानेन देहेनाद‍ृष्टमश्रुतम् । कदाचिदुपलभ्येत यद्रूपं याद‍ृगात्मनि ॥ ६४ ॥
4.29.65तेनास्य ताद‍ृशं राजँल्लिङ्गिनो देहसम्भवम् । श्रद्धत्स्वाननुभूतोऽर्थो न मन: स्प्रष्टुमर्हति ॥ ६५ ॥
4.29.66मन एव मनुष्यस्य पूर्वरूपाणि शंसति । भविष्यतश्च भद्रं ते तथैव न भविष्यत: ॥ ६६ ॥
4.29.67अद‍ृष्टमश्रुतं चात्र क्‍वचिन्मनसि द‍ृश्यते । यथा तथानुमन्तव्यं देशकालक्रियाश्रयम् ॥ ६७ ॥
4.29.68सर्वे क्रमानुरोधेन मनसीन्द्रियगोचरा: । आयान्ति बहुशो यान्ति सर्वे समनसो जना: ॥ ६८ ॥
4.29.69सत्त्वैकनिष्ठे मनसि भगवत्पार्श्ववर्तिनि । तमश्चन्द्रमसीवेदमुपरज्यावभासते ॥ ६९ ॥
4.29.70नाहं ममेति भावोऽयं पुरुषे व्यवधीयते । यावद् बुद्धिमनोऽक्षार्थगुणव्यूहो ह्यनादिमान् ॥ ७० ॥
4.29.71सुप्तिमूर्च्छोपतापेषु प्राणायनविघातत: । नेहतेऽहमिति ज्ञानं मृत्युप्रज्वारयोरपि ॥ ७१ ॥
4.29.72गर्भे बाल्येऽप्यपौष्कल्यादेकादशविधं तदा । लिङ्गं न द‍ृश्यते यून: कुह्वां चन्द्रमसो यथा ॥ ७२ ॥
4.29.73अर्थे ह्यविद्यमानेऽपि संसृतिर्न निवर्तते । ध्यायतो विषयानस्य स्वप्नेऽनर्थागमो यथा ॥ ७३ ॥
4.29.74एवं पञ्चविधं लिङ्गं त्रिवृत् षोडश विस्तृतम् । एष चेतनया युक्तो जीव इत्यभिधीयते ॥ ७४ ॥
4.29.75अनेन पुरुषो देहानुपादत्ते विमुञ्चति । हर्षं शोकं भयं दु:खं सुखं चानेन विन्दति ॥ ७५ ॥
4.29.76-77यथा तृणजलूकेयं नापयात्यपयाति च । न त्यजेन्म्रियमाणोऽपि प्राग्देहाभिमतिं जन: ॥ ७६ ॥ यावदन्यं न विन्देत व्यवधानेन कर्मणाम् । मन एव मनुष्येन्द्र भूतानां भवभावनम् ॥ ७७ ॥
4.29.78यदाक्षैश्चरितान् ध्यायन् कर्माण्याचिनुतेऽसकृत् । सति कर्मण्यविद्यायां बन्ध: कर्मण्यनात्मन: ॥ ७८ ॥
4.29.79अतस्तदपवादार्थं भज सर्वात्मना हरिम् । पश्यंस्तदात्मकं विश्वं स्थित्युत्पत्त्यप्यया यत: ॥ ७९ ॥
4.29.80मैत्रेय उवाच भागवतमुख्यो भगवान्नारदो हंसयोर्गतिम् । प्रदर्श्य ह्यमुमामन्‍त्र्य सिद्धलोकं ततोऽगमत् ॥ ८० ॥
4.29.81प्राचीनबर्ही राजर्षि: प्रजासर्गाभिरक्षणे । आदिश्य पुत्रानगमत्तपसे कपिलाश्रमम् ॥ ८१ ॥
4.29.82तत्रैकाग्रमना धीरो गोविन्दचरणाम्बुजम् । विमुक्तसङ्गोऽनुभजन् भक्त्या तत्साम्यतामगात् ॥ ८२ ॥
4.29.83एतदध्यात्मपारोक्ष्यं गीतं देवर्षिणानघ । य: श्रावयेद्य: श‍ृणुयात्स लिङ्गेन विमुच्यते ॥ ८३ ॥
4.29.84एतन्मुकुन्दयशसा भुवनं पुनानं देवर्षिवर्यमुखनि:सृतमात्मशौचम् । य: कीर्त्यमानमधिगच्छति पारमेष्ठ्यं नास्मिन् भवे भ्रमति मुक्तसमस्तबन्ध: ॥ ८४ ॥
4.29.85अध्यात्मपारोक्ष्यमिदं मयाधिगतमद्भुतम् । एवं स्त्रियाश्रम: पुंसश्छिन्नोऽमुत्र च संशय: ॥ ८५ ॥
4.29.1a-2aसर्वेषामेव जन्तूनां सततं देहपोषणे । अस्ति प्रज्ञा समायत्ता को विशेषस्तदा नृणाम् ॥ १अ ॥ लब्ध्वेहान्ते मनुष्यत्वं हित्वा देहाद्यसद्ग्रहम् । आत्मसृत्या विहायेदं जीवात्मा स विशिष्यते ॥ २अ ॥
4.29.1bभक्ति: कृष्णे दया जीवेष्वकुण्ठज्ञानमात्मनि । यदि स्यादात्मनो भूयादपवर्गस्तु संसृते: ॥ १ब ॥
4.29.2bश्लोक २ब अद‍ृष्टं द‍ृष्टवन्नङ्‌क्षेद्भूतं स्वप्नवदन्यथा । भूतं भवद्भविष्यच्च सुप्तं सर्वरहोरह: ॥ २ब ॥
<< Anterior | Siguiente >>
Otros idiomas:
   		Pares de idiomas:
 Clases en Audio/video:>
 Obtener libro:

 Copyright:
Help:
Donate to Bhaktivedanta Library