Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 4 - The Creation of the Fourth Order

<< 25 - The Descriptions of the Characteristics of King Purañjana >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
4.25.1maitreya uvāca iti sandiśya bhagavān bārhiṣadair abhipūjitaḥ paśyatāṁ rāja-putrāṇāṁ tatraivāntardadhe haraḥ
4.25.2rudra-gītaṁ bhagavataḥ stotraṁ sarve pracetasaḥ japantas te tapas tepur varṣāṇām ayutaṁ jale
4.25.3prācīnabarhiṣaṁ kṣattaḥ karmasv āsakta-mānasam nārado ’dhyātma-tattva-jñaḥ kṛpāluḥ pratyabodhayat
4.25.4śreyas tvaṁ katamad rājan karmaṇātmana īhase duḥkha-hāniḥ sukhāvāptiḥ śreyas tan neha ceṣyate
4.25.5rājovāca na jānāmi mahā-bhāga paraṁ karmāpaviddha-dhīḥ brūhi me vimalaṁ jñānaṁ yena mucyeya karmabhiḥ
4.25.6gṛheṣu kūṭa-dharmeṣu putra-dāra-dhanārtha-dhīḥ na paraṁ vindate mūḍho bhrāmyan saṁsāra-vartmasu
4.25.7nārada uvāca bhoḥ bhoḥ prajāpate rājan paśūn paśya tvayādhvare saṁjñāpitāñ jīva-saṅghān nirghṛṇena sahasraśaḥ
4.25.8ete tvāṁ sampratīkṣante smaranto vaiśasaṁ tava samparetam ayaḥ-kūṭaiś chindanty utthita-manyavaḥ
4.25.9atra te kathayiṣye ’mum itihāsaṁ purātanam purañjanasya caritaṁ nibodha gadato mama
4.25.10āsīt purañjano nāma rājā rājan bṛhac-chravāḥ tasyāvijñāta-nāmāsīt sakhāvijñāta-ceṣṭitaḥ
4.25.11so ’nveṣamāṇaḥ śaraṇaṁ babhrāma pṛthivīṁ prabhuḥ nānurūpaṁ yadāvindad abhūt sa vimanā iva
4.25.12na sādhu mene tāḥ sarvā bhūtale yāvatīḥ puraḥ kāmān kāmayamāno ’sau tasya tasyopapattaye
4.25.13sa ekadā himavato dakṣiṇeṣv atha sānuṣu dadarśa navabhir dvārbhiḥ puraṁ lakṣita-lakṣaṇām
4.25.14prākāropavanāṭṭāla- parikhair akṣa-toraṇaiḥ svarṇa-raupyāyasaiḥ śṛṅgaiḥ saṅkulāṁ sarvato gṛhaiḥ
4.25.15nīla-sphaṭika-vaidūrya- muktā-marakatāruṇaiḥ kḷpta-harmya-sthalīṁ dīptāṁ śriyā bhogavatīm iva
4.25.16sabhā-catvara-rathyābhir ākrīḍāyatanāpaṇaiḥ caitya-dhvaja-patākābhir yuktāṁ vidruma-vedibhiḥ
4.25.16sabhā-catvara-rathyābhir ākrīḍāyatanāpaṇaiḥ caitya-dhvaja-patākābhir yuktāṁ vidruma-vedibhiḥ
4.25.17puryās tu bāhyopavane divya-druma-latākule nadad-vihaṅgāli-kula- kolāhala-jalāśaye
4.25.18hima-nirjhara-vipruṣmat- kusumākara-vāyunā calat-pravāla-viṭapa- nalinī-taṭa-sampadi
4.25.19nānāraṇya-mṛga-vrātair anābādhe muni-vrataiḥ āhūtaṁ manyate pāntho yatra kokila-kūjitaiḥ
4.25.20yadṛcchayāgatāṁ tatra dadarśa pramadottamām bhṛtyair daśabhir āyāntīm ekaika-śata-nāyakaiḥ
4.25.21pañca-śīrṣāhinā guptāṁ pratīhāreṇa sarvataḥ anveṣamāṇām ṛṣabham aprauḍhāṁ kāma-rūpiṇīm
4.25.22sunāsāṁ sudatīṁ bālāṁ sukapolāṁ varānanām sama-vinyasta-karṇābhyāṁ bibhratīṁ kuṇḍala-śriyam
4.25.23piśaṅga-nīvīṁ suśroṇīṁ śyāmāṁ kanaka-mekhalām padbhyāṁ kvaṇadbhyāṁ calantīṁ nūpurair devatām iva
4.25.24stanau vyañjita-kaiśorau sama-vṛttau nirantarau vastrāntena nigūhantīṁ vrīḍayā gaja-gāminīm
4.25.25tām āha lalitaṁ vīraḥ savrīḍa-smita-śobhanām snigdhenāpāṅga-puṅkhena spṛṣṭaḥ premodbhramad-bhruvā
4.25.26kā tvaṁ kañja-palāśākṣi kasyāsīha kutaḥ sati imām upa purīṁ bhīru kiṁ cikīrṣasi śaṁsa me
4.25.27ka ete ’nupathā ye ta ekādaśa mahā-bhaṭāḥ etā vā lalanāḥ subhru ko ’yaṁ te ’hiḥ puraḥ-saraḥ
4.25.28tvaṁ hrīr bhavāny asy atha vāg ramā patiṁ vicinvatī kiṁ munivad raho vane tvad-aṅghri-kāmāpta-samasta-kāmaṁ kva padma-kośaḥ patitaḥ karāgrāt
4.25.29nāsāṁ varorv anyatamā bhuvi-spṛk purīm imāṁ vīra-vareṇa sākam arhasy alaṅkartum adabhra-karmaṇā lokaṁ paraṁ śrīr iva yajña-puṁsā
4.25.30yad eṣa māpāṅga-vikhaṇḍitendriyaṁ savrīḍa-bhāva-smita-vibhramad-bhruvā tvayopasṛṣṭo bhagavān mano-bhavaḥ prabādhate ’thānugṛhāṇa śobhane
4.25.31tvad-ānanaṁ subhru sutāra-locanaṁ vyālambi-nīlālaka-vṛnda-saṁvṛtam unnīya me darśaya valgu-vācakaṁ yad vrīḍayā nābhimukhaṁ śuci-smite
4.25.32nārada uvāca itthaṁ purañjanaṁ nārī yācamānam adhīravat abhyanandata taṁ vīraṁ hasantī vīra mohitā
4.25.33na vidāma vayaṁ samyak kartāraṁ puruṣarṣabha ātmanaś ca parasyāpi gotraṁ nāma ca yat-kṛtam
4.25.34ihādya santam ātmānaṁ vidāma na tataḥ param yeneyaṁ nirmitā vīra purī śaraṇam ātmanaḥ
4.25.35ete sakhāyaḥ sakhyo me narā nāryaś ca mānada suptāyāṁ mayi jāgarti nāgo ’yaṁ pālayan purīm
4.25.36diṣṭyāgato ’si bhadraṁ te grāmyān kāmān abhīpsase udvahiṣyāmi tāṁs te ’haṁ sva-bandhubhir arindama
4.25.37imāṁ tvam adhitiṣṭhasva purīṁ nava-mukhīṁ vibho mayopanītān gṛhṇānaḥ kāma-bhogān śataṁ samāḥ
4.25.38kaṁ nu tvad-anyaṁ ramaye hy arati-jñam akovidam asamparāyābhimukham aśvastana-vidaṁ paśum
4.25.39dharmo hy atrārtha-kāmau ca prajānando ’mṛtaṁ yaśaḥ lokā viśokā virajā yān na kevalino viduḥ
4.25.40pitṛ-devarṣi-martyānāṁ bhūtānām ātmanaś ca ha kṣemyaṁ vadanti śaraṇaṁ bhave ’smin yad gṛhāśramaḥ
4.25.41kā nāma vīra vikhyātaṁ vadānyaṁ priya-darśanam na vṛṇīta priyaṁ prāptaṁ mādṛśī tvādṛśaṁ patim
4.25.42kasyā manas te bhuvi bhogi-bhogayoḥ striyā na sajjed bhujayor mahā-bhuja yo ’nātha-vargādhim alaṁ ghṛṇoddhata- smitāvalokena caraty apohitum
4.25.43nārada uvāca iti tau dam-patī tatra samudya samayaṁ mithaḥ tāṁ praviśya purīṁ rājan mumudāte śataṁ samāḥ
4.25.44upagīyamāno lalitaṁ tatra tatra ca gāyakaiḥ krīḍan parivṛtaḥ strībhir hradinīm āviśac chucau
4.25.45saptopari kṛtā dvāraḥ puras tasyās tu dve adhaḥ pṛthag-viṣaya-gaty-arthaṁ tasyāṁ yaḥ kaścaneśvaraḥ
4.25.46pañca dvāras tu paurastyā dakṣiṇaikā tathottarā paścime dve amūṣāṁ te nāmāni nṛpa varṇaye
4.25.47khadyotāvirmukhī ca prāg dvārāv ekatra nirmite vibhrājitaṁ janapadaṁ yāti tābhyāṁ dyumat-sakhaḥ
4.25.48nalinī nālinī ca prāg dvārāv ekatra nirmite avadhūta-sakhas tābhyāṁ viṣayaṁ yāti saurabham
4.25.49mukhyā nāma purastād dvās tayāpaṇa-bahūdanau viṣayau yāti pura-rāḍ rasajña-vipaṇānvitaḥ
4.25.50pitṛhūr nṛpa puryā dvār dakṣiṇena purañjanaḥ rāṣṭraṁ dakṣiṇa-pañcālaṁ yāti śrutadharānvitaḥ
4.25.51devahūr nāma puryā dvā uttareṇa purañjanaḥ rāṣṭram uttara-pañcālaṁ yāti śrutadharānvitaḥ
4.25.52āsurī nāma paścād dvās tayā yāti purañjanaḥ grāmakaṁ nāma viṣayaṁ durmadena samanvitaḥ
4.25.53nirṛtir nāma paścād dvās tayā yāti purañjanaḥ vaiśasaṁ nāma viṣayaṁ lubdhakena samanvitaḥ
4.25.54andhāv amīṣāṁ paurāṇāṁ nirvāk-peśaskṛtāv ubhau akṣaṇvatām adhipatis tābhyāṁ yāti karoti ca
4.25.55sa yarhy antaḥpura-gato viṣūcīna-samanvitaḥ mohaṁ prasādaṁ harṣaṁ vā yāti jāyātmajodbhavam
4.25.56evaṁ karmasu saṁsaktaḥ kāmātmā vañcito ’budhaḥ mahiṣī yad yad īheta tat tad evānvavartata
4.25.57-61kvacit pibantyāṁ pibati madirāṁ mada-vihvalaḥ aśnantyāṁ kvacid aśnāti jakṣatyāṁ saha jakṣiti kvacid gāyati gāyantyāṁ rudatyāṁ rudati kvacit kvacid dhasantyāṁ hasati jalpantyām anu jalpati kvacid dhāvati dhāvantyāṁ tiṣṭhantyām anu tiṣṭhati anu śete śayānāyām anvāste kvacid āsatīm kvacic chṛṇoti śṛṇvantyāṁ paśyantyām anu paśyati kvacij jighrati jighrantyāṁ spṛśantyāṁ spṛśati kvacit kvacic ca śocatīṁ jāyām anu śocati dīnavat anu hṛṣyati hṛṣyantyāṁ muditām anu modate
4.25.62vipralabdho mahiṣyaivaṁ sarva-prakṛti-vañcitaḥ necchann anukaroty ajñaḥ klaibyāt krīḍā-mṛgo yathā
Donate to Bhaktivedanta Library