Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 6 - Prescribed Duties for Mankind

<< 1 - The History of the Life of Ajāmila >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
6.1.1śrī-parīkṣid uvāca nivṛtti-mārgaḥ kathita ādau bhagavatā yathā krama-yogopalabdhena brahmaṇā yad asaṁsṛtiḥ
6.1.2pravṛtti-lakṣaṇaś caiva traiguṇya-viṣayo mune yo ’sāv alīna-prakṛter guṇa-sargaḥ punaḥ punaḥ
6.1.3adharma-lakṣaṇā nānā narakāś cānuvarṇitāḥ manvantaraś ca vyākhyāta ādyaḥ svāyambhuvo yataḥ
6.1.4-5priyavratottānapador vaṁśas tac-caritāni ca dvīpa-varṣa-samudrādri- nady-udyāna-vanaspatīn dharā-maṇḍala-saṁsthānaṁ bhāga-lakṣaṇa-mānataḥ jyotiṣāṁ vivarāṇāṁ ca yathedam asṛjad vibhuḥ
6.1.6adhuneha mahā-bhāga yathaiva narakān naraḥ nānogra-yātanān neyāt tan me vyākhyātum arhasi
6.1.7śrī-śuka uvāca na ced ihaivāpacitiṁ yathāṁhasaḥ kṛtasya kuryān mana-ukta-pāṇibhiḥ dhruvaṁ sa vai pretya narakān upaiti ye kīrtitā me bhavatas tigma-yātanāḥ
6.1.8tasmāt puraivāśv iha pāpa-niṣkṛtau yateta mṛtyor avipadyatātmanā doṣasya dṛṣṭvā guru-lāghavaṁ yathā bhiṣak cikitseta rujāṁ nidānavit
6.1.9śrī-rājovāca dṛṣṭa-śrutābhyāṁ yat pāpaṁ jānann apy ātmano ’hitam karoti bhūyo vivaśaḥ prāyaścittam atho katham
6.1.10kvacin nivartate ’bhadrāt kvacic carati tat punaḥ prāyaścittam atho ’pārthaṁ manye kuñjara-śaucavat
6.1.11śrī-bādarāyaṇir uvāca karmaṇā karma-nirhāro na hy ātyantika iṣyate avidvad-adhikāritvāt prāyaścittaṁ vimarśanam
6.1.12nāśnataḥ pathyam evānnaṁ vyādhayo ’bhibhavanti hi evaṁ niyamakṛd rājan śanaiḥ kṣemāya kalpate
6.1.13-14tapasā brahmacaryeṇa śamena ca damena ca tyāgena satya-śaucābhyāṁ yamena niyamena vā deha-vāg-buddhijaṁ dhīrā dharmajñāḥ śraddhayānvitāḥ kṣipanty aghaṁ mahad api veṇu-gulmam ivānalaḥ
6.1.15kecit kevalayā bhaktyā vāsudeva-parāyaṇāḥ aghaṁ dhunvanti kārtsnyena nīhāram iva bhāskaraḥ
6.1.16na tathā hy aghavān rājan pūyeta tapa-ādibhiḥ yathā kṛṣṇārpita-prāṇas tat-puruṣa-niṣevayā
6.1.17sadhrīcīno hy ayaṁ loke panthāḥ kṣemo ’kuto-bhayaḥ suśīlāḥ sādhavo yatra nārāyaṇa-parāyaṇāḥ
6.1.18prāyaścittāni cīrṇāni nārāyaṇa-parāṅmukham na niṣpunanti rājendra surā-kumbham ivāpagāḥ
6.1.19sakṛn manaḥ kṛṣṇa-padāravindayor niveśitaṁ tad-guṇa-rāgi yair iha na te yamaṁ pāśa-bhṛtaś ca tad-bhaṭān svapne ’pi paśyanti hi cīrṇa-niṣkṛtāḥ
6.1.20atra codāharantīmam itihāsaṁ purātanam dūtānāṁ viṣṇu-yamayoḥ saṁvādas taṁ nibodha me
6.1.21kānyakubje dvijaḥ kaścid dāsī-patir ajāmilaḥ nāmnā naṣṭa-sadācāro dāsyāḥ saṁsarga-dūṣitaḥ
6.1.22bandy-akṣaiḥ kaitavaiś cauryair garhitāṁ vṛttim āsthitaḥ bibhrat kuṭumbam aśucir yātayām āsa dehinaḥ
6.1.23evaṁ nivasatas tasya lālayānasya tat-sutān kālo ’tyagān mahān rājann aṣṭāśītyāyuṣaḥ samāḥ
6.1.24tasya pravayasaḥ putrā daśa teṣāṁ tu yo ’vamaḥ bālo nārāyaṇo nāmnā pitroś ca dayito bhṛśam
6.1.25sa baddha-hṛdayas tasminn arbhake kala-bhāṣiṇi nirīkṣamāṇas tal-līlāṁ mumude jaraṭho bhṛśam
6.1.26bhuñjānaḥ prapiban khādan bālakaṁ sneha-yantritaḥ bhojayan pāyayan mūḍho na vedāgatam antakam
6.1.27sa evaṁ vartamāno ’jño mṛtyu-kāla upasthite matiṁ cakāra tanaye bāle nārāyaṇāhvaye
6.1.28-29sa pāśa-hastāṁs trīn dṛṣṭvā puruṣān ati-dāruṇān vakra-tuṇḍān ūrdhva-romṇa ātmānaṁ netum āgatān dūre krīḍanakāsaktaṁ putraṁ nārāyaṇāhvayam plāvitena svareṇoccair ājuhāvākulendriyaḥ
6.1.30niśamya mriyamāṇasya mukhato hari-kīrtanam bhartur nāma mahārāja pārṣadāḥ sahasāpatan
6.1.31vikarṣato ’ntar hṛdayād dāsī-patim ajāmilam yama-preṣyān viṣṇudūtā vārayām āsur ojasā
6.1.32ūcur niṣedhitās tāṁs te vaivasvata-puraḥsarāḥ ke yūyaṁ pratiṣeddhāro dharma-rājasya śāsanam
6.1.33kasya vā kuta āyātāḥ kasmād asya niṣedhatha kiṁ devā upadevā yā yūyaṁ kiṁ siddha-sattamāḥ
6.1.34-36sarve padma-palāśākṣāḥ pīta-kauśeya-vāsasaḥ kirīṭinaḥ kuṇḍalino lasat-puṣkara-mālinaḥ sarve ca nūtna-vayasaḥ sarve cāru-caturbhujāḥ dhanur-niṣaṅgāsi-gadā- śaṅkha-cakrāmbuja-śriyaḥ diśo vitimirālokāḥ kurvantaḥ svena tejasā kim arthaṁ dharma-pālasya kiṅkarān no niṣedhatha
6.1.37śrī-śuka uvāca ity ukte yamadūtais te vāsudevokta-kāriṇaḥ tān pratyūcuḥ prahasyedaṁ megha-nirhrādayā girā
6.1.38śrī-viṣṇudūtā ūcuḥ yūyaṁ vai dharma-rājasya yadi nirdeśa-kāriṇaḥ brūta dharmasya nas tattvaṁ yac cādharmasya lakṣaṇam
6.1.39kathaṁ svid dhriyate daṇḍaḥ kiṁ vāsya sthānam īpsitam daṇḍyāḥ kiṁ kāriṇaḥ sarve āho svit katicin nṛṇām
6.1.40yamadūtā ūcuḥ veda-praṇihito dharmo hy adharmas tad-viparyayaḥ vedo nārāyaṇaḥ sākṣāt svayambhūr iti śuśruma
6.1.41yena sva-dhāmny amī bhāvā rajaḥ-sattva-tamomayāḥ guṇa-nāma-kriyā-rūpair vibhāvyante yathā-tatham
6.1.42sūryo ’gniḥ khaṁ marud devaḥ somaḥ sandhyāhanī diśaḥ kaṁ kuḥ svayaṁ dharma iti hy ete daihyasya sākṣiṇaḥ
6.1.43etair adharmo vijñātaḥ sthānaṁ daṇḍasya yujyate sarve karmānurodhena daṇḍam arhanti kāriṇaḥ
6.1.44sambhavanti hi bhadrāṇi viparītāni cānaghāḥ kāriṇāṁ guṇa-saṅgo ’sti dehavān na hy akarma-kṛt
6.1.45yena yāvān yathādharmo dharmo veha samīhitaḥ sa eva tat-phalaṁ bhuṅkte tathā tāvad amutra vai
6.1.46yatheha deva-pravarās trai-vidhyam upalabhyate bhūteṣu guṇa-vaicitryāt tathānyatrānumīyate
6.1.47vartamāno ’nyayoḥ kālo guṇābhijñāpako yathā evaṁ janmānyayor etad dharmādharma-nidarśanam
6.1.48manasaiva pure devaḥ pūrva-rūpaṁ vipaśyati anumīmāṁsate ’pūrvaṁ manasā bhagavān ajaḥ
6.1.49yathājñas tamasā yukta upāste vyaktam eva hi na veda pūrvam aparaṁ naṣṭa-janma-smṛtis tathā
6.1.50pañcabhiḥ kurute svārthān pañca vedātha pañcabhiḥ ekas tu ṣoḍaśena trīn svayaṁ saptadaśo ’śnute
6.1.51tad etat ṣoḍaśa-kalaṁ liṅgaṁ śakti-trayaṁ mahat dhatte ’nusaṁsṛtiṁ puṁsi harṣa-śoka-bhayārtidām
6.1.52dehy ajño ’jita-ṣaḍ-vargo necchan karmāṇi kāryate kośakāra ivātmānaṁ karmaṇācchādya muhyati
6.1.53na hi kaścit kṣaṇam api jātu tiṣṭhaty akarma-kṛt kāryate hy avaśaḥ karma guṇaiḥ svābhāvikair balāt
6.1.54labdhvā nimittam avyaktaṁ vyaktāvyaktaṁ bhavaty uta yathā-yoni yathā-bījaṁ svabhāvena balīyasā
6.1.55eṣa prakṛti-saṅgena puruṣasya viparyayaḥ āsīt sa eva na cirād īśa-saṅgād vilīyate
6.1.56-57ayaṁ hi śruta-sampannaḥ śīla-vṛtta-guṇālayaḥ dhṛta-vrato mṛdur dāntaḥ satya-vāṅ mantra-vic chuciḥ gurv-agny-atithi-vṛddhānāṁ śuśrūṣur anahaṅkṛtaḥ sarva-bhūta-suhṛt sādhur mita-vāg anasūyakaḥ
6.1.58-60ekadāsau vanaṁ yātaḥ pitṛ-sandeśa-kṛd dvijaḥ ādāya tata āvṛttaḥ phala-puṣpa-samit-kuśān dadarśa kāminaṁ kañcic chūdraṁ saha bhujiṣyayā pītvā ca madhu maireyaṁ madāghūrṇita-netrayā mattayā viślathan-nīvyā vyapetaṁ nirapatrapam krīḍantam anugāyantaṁ hasantam anayāntike
6.1.61dṛṣṭvā tāṁ kāma-liptena bāhunā parirambhitām jagāma hṛc-chaya-vaśaṁ sahasaiva vimohitaḥ
6.1.62stambhayann ātmanātmānaṁ yāvat sattvaṁ yathā-śrutam na śaśāka samādhātuṁ mano madana-vepitam
6.1.63tan-nimitta-smara-vyāja- graha-grasto vicetanaḥ tām eva manasā dhyāyan sva-dharmād virarāma ha
6.1.64tām eva toṣayām āsa pitryeṇārthena yāvatā grāmyair manoramaiḥ kāmaiḥ prasīdeta yathā tathā
6.1.65viprāṁ sva-bhāryām aprauḍhāṁ kule mahati lambhitām visasarjācirāt pāpaḥ svairiṇyāpāṅga-viddha-dhīḥ
6.1.66yatas tataś copaninye nyāyato ’nyāyato dhanam babhārāsyāḥ kuṭumbinyāḥ kuṭumbaṁ manda-dhīr ayam
6.1.67yad asau śāstram ullaṅghya svaira-cāry ati-garhitaḥ avartata ciraṁ kālam aghāyur aśucir malāt
6.1.68tata enaṁ daṇḍa-pāṇeḥ sakāśaṁ kṛta-kilbiṣam neṣyāmo ’kṛta-nirveśaṁ yatra daṇḍena śuddhyati
Donate to Bhaktivedanta Library