Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 4 - The Creation of the Fourth Order

<< 21 - Instructions by Mahārāja Pṛthu >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
4.21.1maitreya uvāca mauktikaiḥ kusuma-sragbhir dukūlaiḥ svarṇa-toraṇaiḥ mahā-surabhibhir dhūpair maṇḍitaṁ tatra tatra vai
4.21.2candanāguru-toyārdra- rathyā-catvara-mārgavat puṣpākṣata-phalais tokmair lājair arcirbhir arcitam
4.21.3savṛndaiḥ kadalī-stambhaiḥ pūga-potaiḥ pariṣkṛtam taru-pallava-mālābhiḥ sarvataḥ samalaṅkṛtam
4.21.4prajās taṁ dīpa-balibhiḥ sambhṛtāśeṣa-maṅgalaiḥ abhīyur mṛṣṭa-kanyāś ca mṛṣṭa-kuṇḍala-maṇḍitāḥ
4.21.5śaṅkha-dundubhi-ghoṣeṇa brahma-ghoṣeṇa cartvijām viveśa bhavanaṁ vīraḥ stūyamāno gata-smayaḥ
4.21.6pūjitaḥ pūjayām āsa tatra tatra mahā-yaśāḥ paurāñ jānapadāṁs tāṁs tān prītaḥ priya-vara-pradaḥ
4.21.7sa evam ādīny anavadya-ceṣṭitaḥ karmāṇi bhūyāṁsi mahān mahattamaḥ kurvan śaśāsāvani-maṇḍalaṁ yaśaḥ sphītaṁ nidhāyāruruhe paraṁ padam
4.21.8sūta uvāca tad ādi-rājasya yaśo vijṛmbhitaṁ guṇair aśeṣair guṇavat-sabhājitam kṣattā mahā-bhāgavataḥ sadaspate kauṣāraviṁ prāha gṛṇantam arcayan
4.21.9vidura uvāca so ’bhiṣiktaḥ pṛthur viprair labdhāśeṣa-surārhaṇaḥ bibhrat sa vaiṣṇavaṁ tejo bāhvor yābhyāṁ dudoha gām
4.21.10ko nv asya kīrtiṁ na śṛṇoty abhijño yad-vikramocchiṣṭam aśeṣa-bhūpāḥ lokāḥ sa-pālā upajīvanti kāmam adyāpi tan me vada karma śuddham
4.21.11maitreya uvāca gaṅgā-yamunayor nadyor antarā kṣetram āvasan ārabdhān eva bubhuje bhogān puṇya-jihāsayā
4.21.12sarvatrāskhalitādeśaḥ sapta-dvīpaika-daṇḍa-dhṛk anyatra brāhmaṇa-kulād anyatrācyuta-gotrataḥ
4.21.13ekadāsīn mahā-satra- dīkṣā tatra divaukasām samājo brahmarṣīṇāṁ ca rājarṣīṇāṁ ca sattama
4.21.14tasminn arhatsu sarveṣu sv-arciteṣu yathārhataḥ utthitaḥ sadaso madhye tārāṇām uḍurāḍ iva
4.21.15prāṁśuḥ pīnāyata-bhujo gauraḥ kañjāruṇekṣaṇaḥ sunāsaḥ sumukhaḥ saumyaḥ pīnāṁsaḥ sudvija-smitaḥ
4.21.16vyūḍha-vakṣā bṛhac-chroṇir vali-valgu-dalodaraḥ āvarta-nābhir ojasvī kāñcanorur udagra-pāt
4.21.17sūkṣma-vakrāsita-snigdha- mūrdhajaḥ kambu-kandharaḥ mahā-dhane dukūlāgrye paridhāyopavīya ca
4.21.18vyañjitāśeṣa-gātra-śrīr niyame nyasta-bhūṣaṇaḥ kṛṣṇājina-dharaḥ śrīmān kuśa-pāṇiḥ kṛtocitaḥ
4.21.19śiśira-snigdha-tārākṣaḥ samaikṣata samantataḥ ūcivān idam urvīśaḥ sadaḥ saṁharṣayann iva
4.21.20cāru citra-padaṁ ślakṣṇaṁ mṛṣṭaṁ gūḍham aviklavam sarveṣām upakārārthaṁ tadā anuvadann iva
4.21.21rājovāca sabhyāḥ śṛṇuta bhadraṁ vaḥ sādhavo ya ihāgatāḥ satsu jijñāsubhir dharmam āvedyaṁ sva-manīṣitam
4.21.22ahaṁ daṇḍa-dharo rājā prajānām iha yojitaḥ rakṣitā vṛttidaḥ sveṣu setuṣu sthāpitā pṛthak
4.21.23tasya me tad-anuṣṭhānād yān āhur brahma-vādinaḥ lokāḥ syuḥ kāma-sandohā yasya tuṣyati diṣṭa-dṛk
4.21.24ya uddharet karaṁ rājā prajā dharmeṣv aśikṣayan prajānāṁ śamalaṁ bhuṅkte bhagaṁ ca svaṁ jahāti saḥ
4.21.25tat prajā bhartṛ-piṇḍārthaṁ svārtham evānasūyavaḥ kurutādhokṣaja-dhiyas tarhi me ’nugrahaḥ kṛtaḥ
4.21.26yūyaṁ tad anumodadhvaṁ pitṛ-devarṣayo ’malāḥ kartuḥ śāstur anujñātus tulyaṁ yat pretya tat phalam
4.21.27asti yajña-patir nāma keṣāñcid arha-sattamāḥ ihāmutra ca lakṣyante jyotsnāvatyaḥ kvacid bhuvaḥ
4.21.28-29manor uttānapādasya dhruvasyāpi mahīpateḥ priyavratasya rājarṣer aṅgasyāsmat-pituḥ pituḥ īdṛśānām athānyeṣām ajasya ca bhavasya ca prahlādasya baleś cāpi kṛtyam asti gadābhṛtā
4.21.30dauhitrādīn ṛte mṛtyoḥ śocyān dharma-vimohitān varga-svargāpavargāṇāṁ prāyeṇaikātmya-hetunā
4.21.31yat-pāda-sevābhirucis tapasvinām aśeṣa-janmopacitaṁ malaṁ dhiyaḥ sadyaḥ kṣiṇoty anvaham edhatī satī yathā padāṅguṣṭha-viniḥsṛtā sarit
4.21.32vinirdhutāśeṣa-mano-malaḥ pumān asaṅga-vijñāna-viśeṣa-vīryavān yad-aṅghri-mūle kṛta-ketanaḥ punar na saṁsṛtiṁ kleśa-vahāṁ prapadyate
4.21.33tam eva yūyaṁ bhajatātma-vṛttibhir mano-vacaḥ-kāya-guṇaiḥ sva-karmabhiḥ amāyinaḥ kāma-dughāṅghri-paṅkajaṁ yathādhikārāvasitārtha-siddhayaḥ
4.21.34asāv ihāneka-guṇo ’guṇo ’dhvaraḥ pṛthag-vidha-dravya-guṇa-kriyoktibhiḥ sampadyate ’rthāśaya-liṅga-nāmabhir viśuddha-vijñāna-ghanaḥ svarūpataḥ
4.21.35pradhāna-kālāśaya-dharma-saṅgrahe śarīra eṣa pratipadya cetanām kriyā-phalatvena vibhur vibhāvyate yathānalo dāruṣu tad-guṇātmakaḥ
4.21.36aho mamāmī vitaranty anugrahaṁ hariṁ guruṁ yajña-bhujām adhīśvaram sva-dharma-yogena yajanti māmakā nirantaraṁ kṣoṇi-tale dṛḍha-vratāḥ
4.21.37mā jātu tejaḥ prabhaven maharddhibhis titikṣayā tapasā vidyayā ca dedīpyamāne ’jita-devatānāṁ kule svayaṁ rāja-kulād dvijānām
4.21.38brahmaṇya-devaḥ puruṣaḥ purātano nityaṁ harir yac-caraṇābhivandanāt avāpa lakṣmīm anapāyinīṁ yaśo jagat-pavitraṁ ca mahattamāgraṇīḥ
4.21.39yat-sevayāśeṣa-guhāśayaḥ sva-rāḍ vipra-priyas tuṣyati kāmam īśvaraḥ tad eva tad-dharma-parair vinītaiḥ sarvātmanā brahma-kulaṁ niṣevyatām
4.21.40pumāḻ labhetānativelam ātmanaḥ prasīdato ’tyanta-śamaṁ svataḥ svayam yan-nitya-sambandha-niṣevayā tataḥ paraṁ kim atrāsti mukhaṁ havir-bhujām
4.21.41aśnāty anantaḥ khalu tattva-kovidaiḥ śraddhā-hutaṁ yan-mukha ijya-nāmabhiḥ na vai tathā cetanayā bahiṣ-kṛte hutāśane pāramahaṁsya-paryaguḥ
4.21.42yad brahma nityaṁ virajaṁ sanātanaṁ śraddhā-tapo-maṅgala-mauna-saṁyamaiḥ samādhinā bibhrati hārtha-dṛṣṭaye yatredam ādarśa ivāvabhāsate
4.21.43teṣām ahaṁ pāda-saroja-reṇum āryā vaheyādhi-kirīṭam āyuḥ yaṁ nityadā bibhrata āśu pāpaṁ naśyaty amuṁ sarva-guṇā bhajanti
4.21.44guṇāyanaṁ śīla-dhanaṁ kṛta-jñaṁ vṛddhāśrayaṁ saṁvṛṇate ’nu sampadaḥ prasīdatāṁ brahma-kulaṁ gavāṁ ca janārdanaḥ sānucaraś ca mahyam
4.21.45maitreya uvāca iti bruvāṇaṁ nṛpatiṁ pitṛ-deva-dvijātayaḥ tuṣṭuvur hṛṣṭa-manasaḥ sādhu-vādena sādhavaḥ
4.21.46putreṇa jayate lokān iti satyavatī śrutiḥ brahma-daṇḍa-hataḥ pāpo yad veno ’tyatarat tamaḥ
4.21.47hiraṇyakaśipuś cāpi bhagavan-nindayā tamaḥ vivikṣur atyagāt sūnoḥ prahlādasyānubhāvataḥ
4.21.48vīra-varya pitaḥ pṛthvyāḥ samāḥ sañjīva śāśvatīḥ yasyedṛśy acyute bhaktiḥ sarva-lokaika-bhartari
4.21.49aho vayaṁ hy adya pavitra-kīrte tvayaiva nāthena mukunda-nāthāḥ ya uttamaślokatamasya viṣṇor brahmaṇya-devasya kathāṁ vyanakti
4.21.50nātyadbhutam idaṁ nātha tavājīvyānuśāsanam prajānurāgo mahatāṁ prakṛtiḥ karuṇātmanām
4.21.51adya nas tamasaḥ pāras tvayopāsāditaḥ prabho bhrāmyatāṁ naṣṭa-dṛṣṭīnāṁ karmabhir daiva-saṁjñitaiḥ
4.21.52namo vivṛddha-sattvāya puruṣāya mahīyase yo brahma kṣatram āviśya bibhartīdaṁ sva-tejasā
Donate to Bhaktivedanta Library