Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 3 - The Status Quo

<< 29 - Explanation of Devotional Service by Lord Kapila >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
3.29.1devahūtir uvāca lakṣaṇaṁ mahad-ādīnāṁ prakṛteḥ puruṣasya ca svarūpaṁ lakṣyate ’mīṣāṁ yena tat-pāramārthikam
3.29.2yathā sāṅkhyeṣu kathitaṁ yan-mūlaṁ tat pracakṣate bhakti-yogasya me mārgaṁ brūhi vistaraśaḥ prabho
3.29.3virāgo yena puruṣo bhagavan sarvato bhavet ācakṣva jīva-lokasya vividhā mama saṁsṛtīḥ
3.29.4kālasyeśvara-rūpasya pareṣāṁ ca parasya te svarūpaṁ bata kurvanti yad-dhetoḥ kuśalaṁ janāḥ
3.29.5lokasya mithyābhimater acakṣuṣaś ciraṁ prasuptasya tamasy anāśraye śrāntasya karmasv anuviddhayā dhiyā tvam āvirāsīḥ kila yoga-bhāskaraḥ
3.29.6maitreya uvāca iti mātur vacaḥ ślakṣṇaṁ pratinandya mahā-muniḥ ābabhāṣe kuru-śreṣṭha prītas tāṁ karuṇārditaḥ
3.29.7śrī-bhagavān uvāca bhakti-yogo bahu-vidho mārgair bhāmini bhāvyate svabhāva-guṇa-mārgeṇa puṁsāṁ bhāvo vibhidyate
3.29.8abhisandhāya yo hiṁsāṁ dambhaṁ mātsaryam eva vā saṁrambhī bhinna-dṛg bhāvaṁ mayi kuryāt sa tāmasaḥ
3.29.9viṣayān abhisandhāya yaśa aiśvaryam eva vā arcādāv arcayed yo māṁ pṛthag-bhāvaḥ sa rājasaḥ
3.29.10karma-nirhāram uddiśya parasmin vā tad-arpaṇam yajed yaṣṭavyam iti vā pṛthag-bhāvaḥ sa sāttvikaḥ
3.29.11-12mad-guṇa-śruti-mātreṇa mayi sarva-guhāśaye mano-gatir avicchinnā yathā gaṅgāmbhaso ’mbudhau lakṣaṇaṁ bhakti-yogasya nirguṇasya hy udāhṛtam ahaituky avyavahitā yā bhaktiḥ puruṣottame
3.29.13sālokya-sārṣṭi-sāmīpya- sārūpyaikatvam apy uta dīyamānaṁ na gṛhṇanti vinā mat-sevanaṁ janāḥ
3.29.14sa eva bhakti-yogākhya ātyantika udāhṛtaḥ yenātivrajya tri-guṇaṁ mad-bhāvāyopapadyate
3.29.15niṣevitenānimittena sva-dharmeṇa mahīyasā kriyā-yogena śastena nātihiṁsreṇa nityaśaḥ
3.29.16mad-dhiṣṇya-darśana-sparśa- pūjā-stuty-abhivandanaiḥ bhūteṣu mad-bhāvanayā sattvenāsaṅgamena ca
3.29.17mahatāṁ bahu-mānena dīnānām anukampayā maitryā caivātma-tulyeṣu yamena niyamena ca
3.29.18ādhyātmikānuśravaṇān nāma-saṅkīrtanāc ca me ārjavenārya-saṅgena nirahaṅkriyayā tathā
3.29.19mad-dharmaṇo guṇair etaiḥ parisaṁśuddha āśayaḥ puruṣasyāñjasābhyeti śruta-mātra-guṇaṁ hi mām
3.29.20yathā vāta-ratho ghrāṇam āvṛṅkte gandha āśayāt evaṁ yoga-rataṁ ceta ātmānam avikāri yat
3.29.21ahaṁ sarveṣu bhūteṣu bhūtātmāvasthitaḥ sadā tam avajñāya māṁ martyaḥ kurute ’rcā-viḍambanam
3.29.22yo māṁ sarveṣu bhūteṣu santam ātmānam īśvaram hitvārcāṁ bhajate mauḍhyād bhasmany eva juhoti saḥ
3.29.23dviṣataḥ para-kāye māṁ mānino bhinna-darśinaḥ bhūteṣu baddha-vairasya na manaḥ śāntim ṛcchati
3.29.24aham uccāvacair dravyaiḥ kriyayotpannayānaghe naiva tuṣye ’rcito ’rcāyāṁ bhūta-grāmāvamāninaḥ
3.29.25arcādāv arcayet tāvad īśvaraṁ māṁ sva-karma-kṛt yāvan na veda sva-hṛdi sarva-bhūteṣv avasthitam
3.29.26ātmanaś ca parasyāpi yaḥ karoty antarodaram tasya bhinna-dṛśo mṛtyur vidadhe bhayam ulbaṇam
3.29.27atha māṁ sarva-bhūteṣu bhūtātmānaṁ kṛtālayam arhayed dāna-mānābhyāṁ maitryābhinnena cakṣuṣā
3.29.28jīvāḥ śreṣṭhā hy ajīvānāṁ tataḥ prāṇa-bhṛtaḥ śubhe tataḥ sa-cittāḥ pravarās tataś cendriya-vṛttayaḥ
3.29.29tatrāpi sparśa-vedibhyaḥ pravarā rasa-vedinaḥ tebhyo gandha-vidaḥ śreṣṭhās tataḥ śabda-vido varāḥ
3.29.30rūpa-bheda-vidas tatra tataś cobhayato-dataḥ teṣāṁ bahu-padāḥ śreṣṭhāś catuṣ-pādas tato dvi-pāt
3.29.31tato varṇāś ca catvāras teṣāṁ brāhmaṇa uttamaḥ brāhmaṇeṣv api veda-jño hy artha-jño ’bhyadhikas tataḥ
3.29.32artha-jñāt saṁśaya-cchettā tataḥ śreyān sva-karma-kṛt mukta-saṅgas tato bhūyān adogdhā dharmam ātmanaḥ
3.29.33tasmān mayy arpitāśeṣa- kriyārthātmā nirantaraḥ mayy arpitātmanaḥ puṁso mayi sannyasta-karmaṇaḥ na paśyāmi paraṁ bhūtam akartuḥ sama-darśanāt
3.29.34manasaitāni bhūtāni praṇamed bahu-mānayan īśvaro jīva-kalayā praviṣṭo bhagavān iti
3.29.35bhakti-yogaś ca yogaś ca mayā mānavy udīritaḥ yayor ekatareṇaiva puruṣaḥ puruṣaṁ vrajet
3.29.36etad bhagavato rūpaṁ brahmaṇaḥ paramātmanaḥ paraṁ pradhānaṁ puruṣaṁ daivaṁ karma-viceṣṭitam
3.29.37rūpa-bhedāspadaṁ divyaṁ kāla ity abhidhīyate bhūtānāṁ mahad-ādīnāṁ yato bhinna-dṛśāṁ bhayam
3.29.38yo ’ntaḥ praviśya bhūtāni bhūtair atty akhilāśrayaḥ sa viṣṇv-ākhyo ’dhiyajño ’sau kālaḥ kalayatāṁ prabhuḥ
3.29.39na cāsya kaścid dayito na dveṣyo na ca bāndhavaḥ āviśaty apramatto ’sau pramattaṁ janam anta-kṛt
3.29.40yad-bhayād vāti vāto ’yaṁ sūryas tapati yad-bhayāt yad-bhayād varṣate devo bha-gaṇo bhāti yad-bhayāt
3.29.41yad vanaspatayo bhītā latāś cauṣadhibhiḥ saha sve sve kāle ’bhigṛhṇanti puṣpāṇi ca phalāni ca
3.29.42sravanti sarito bhītā notsarpaty udadhir yataḥ agnir indhe sa-giribhir bhūr na majjati yad-bhayāt
3.29.43nabho dadāti śvasatāṁ padaṁ yan-niyamād adaḥ lokaṁ sva-dehaṁ tanute mahān saptabhir āvṛtam
3.29.44guṇābhimānino devāḥ sargādiṣv asya yad-bhayāt vartante ’nuyugaṁ yeṣāṁ vaśa etac carācaram
3.29.45so ’nanto ’nta-karaḥ kālo ’nādir ādi-kṛd avyayaḥ janaṁ janena janayan mārayan mṛtyunāntakam
Donate to Bhaktivedanta Library