Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 11 - General History

<< 21 - Lord Kṛṣṇa’s Explanation of the Vedic Path >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
11.21.1śrī-bhagavān uvāca ya etān mat-patho hitvā bhakti-jñāna-kriyātmakān kṣudrān kāmāṁś calaiḥ prāṇair juṣantaḥ saṁsaranti te
11.21.2sve sve ’dhikāre yā niṣṭhā sa guṇaḥ parikīrtitaḥ viparyayas tu doṣaḥ syād ubhayor eṣa niścayaḥ
11.21.3śuddhy-aśuddhī vidhīyete samāneṣv api vastuṣu dravyasya vicikitsārthaṁ guṇa-doṣau śubhāśubhau dharmārthaṁ vyavahārārthaṁ yātrārtham iti cānagha
11.21.4darśito ’yaṁ mayācāro dharmam udvahatāṁ dhuram
11.21.5bhūmy-ambv-agny-anilākāśā bhūtānāṁ pañca-dhātavaḥ ā-brahma-sthāvarādīnāṁ śārīrā ātma-saṁyutāḥ
11.21.6vedena nāma-rūpāṇi viṣamāṇi sameṣv api dhātuṣūddhava kalpyanta eteṣāṁ svārtha-siddhaye
11.21.7deśa-kālādi-bhāvānāṁ vastūnāṁ mama sattama guṇa-doṣau vidhīyete niyamārthaṁ hi karmaṇām
11.21.8akṛṣṇa-sāro deśānām abrahmaṇyo ’sucir bhavet kṛṣṇa-sāro ’py asauvīra- kīkaṭāsaṁskṛteriṇam
11.21.9karmaṇyo guṇavān kālo dravyataḥ svata eva vā yato nivartate karma sa doṣo ’karmakaḥ smṛtaḥ
11.21.10dravyasya śuddhy-aśuddhī ca dravyeṇa vacanena ca saṁskāreṇātha kālena mahatvālpatayātha vā
11.21.11śaktyāśaktyātha vā buddhyā samṛddhyā ca yad ātmane aghaṁ kurvanti hi yathā deśāvasthānusārataḥ
11.21.12dhānya-dārv-asthi-tantūnāṁ rasa-taijasa-carmaṇām kāla-vāyv-agni-mṛt-toyaiḥ pārthivānāṁ yutāyutaiḥ
11.21.13amedhya-liptaṁ yad yena gandha-lepaṁ vyapohati bhajate prakṛtiṁ tasya tac chaucaṁ tāvad iṣyate
11.21.14snāna-dāna-tapo-’vasthā- vīrya-saṁskāra-karmabhiḥ mat-smṛtyā cātmanaḥ śaucaṁ śuddhaḥ karmācared dvijaḥ
11.21.15mantrasya ca parijñānaṁ karma-śuddhir mad-arpaṇam dharmaḥ sampadyate ṣaḍbhir adharmas tu viparyayaḥ
11.21.16kvacid guṇo ’pi doṣaḥ syād doṣo ’pi vidhinā guṇaḥ guṇa-doṣārtha-niyamas tad-bhidām eva bādhate
11.21.17samāna-karmācaraṇaṁ patitānāṁ na pātakam autpattiko guṇaḥ saṅgo na śayānaḥ pataty adhaḥ
11.21.18yato yato nivarteta vimucyeta tatas tataḥ eṣa dharmo nṛṇāṁ kṣemaḥ śoka-moha-bhayāpahaḥ
11.21.19viṣayeṣu guṇādhyāsāt puṁsaḥ saṅgas tato bhavet saṅgāt tatra bhavet kāmaḥ kāmād eva kalir nṛṇām
11.21.20kaler durviṣahaḥ krodhas tamas tam anuvartate tamasā grasyate puṁsaś cetanā vyāpinī drutam
11.21.21tayā virahitaḥ sādho jantuḥ śūnyāya kalpate tato ’sya svārtha-vibhraṁśo mūrcchitasya mṛtasya ca
11.21.22viṣayābhiniveśena nātmānaṁ veda nāparam vṛkṣa jīvikayā jīvan vyarthaṁ bhastreva yaḥ śvasan
11.21.23phala-śrutir iyaṁ nṝṇāṁ na śreyo rocanaṁ param śreyo-vivakṣayā proktaṁ yathā bhaiṣajya-rocanam
11.21.24utpattyaiva hi kāmeṣu prāṇeṣu sva-janeṣu ca āsakta-manaso martyā ātmano ’nartha-hetuṣu
11.21.25natān aviduṣaḥ svārthaṁ bhrāmyato vṛjinādhvani kathaṁ yuñjyāt punas teṣu tāṁs tamo viśato budhaḥ
11.21.26evaṁ vyavasitaṁ kecid avijñāya kubuddhayaḥ phala-śrutiṁ kusumitāṁ na veda-jñā vadanti hi
11.21.27kāminaḥ kṛpaṇā lubdhāḥ puṣpeṣu phala-buddhayaḥ agni-mugdhā dhūma-tāntāḥ svaṁ lokaṁ na vidanti te
11.21.28na te mām aṅga jānanti hṛdi-sthaṁ ya idaṁ yataḥ uktha-śastrā hy asu-tṛpo yathā nīhāra-cakṣuṣaḥ
11.21.29-30te me matam avijñāya parokṣaṁ viṣayātmakāḥ hiṁsāyāṁ yadi rāgaḥ syād yajña eva na codanā hiṁsā-vihārā hy ālabdhaiḥ paśubhiḥ sva-sukhecchayā yajante devatā yajñaiḥ pitṛ-bhūta-patīn khalāḥ
11.21.31svapnopamam amuṁ lokam asantaṁ śravaṇa-priyam āśiṣo hṛdi saṅkalpya tyajanty arthān yathā vaṇik
11.21.32rajaḥ-sattva-tamo-niṣṭhā rajaḥ-sattva-tamo-juṣaḥ upāsata indra-mukhyān devādīn na yathaiva mām
11.21.33-34iṣṭveha devatā yajñair gatvā raṁsyāmahe divi tasyānta iha bhūyāsma mahā-śālā mahā-kulāḥ evaṁ puṣpitayā vācā vyākṣipta-manasāṁ nṛṇām mānināṁ cāti-lubdhānāṁ mad-vārtāpi na rocate
11.21.35vedā brahmātma-viṣayās tri-kāṇḍa-viṣayā ime parokṣa-vādā ṛṣayaḥ parokṣaṁ mama ca priyam
11.21.36śabda-brahma su-durbodhaṁ prāṇendriya-mano-mayam ananta-pāraṁ gambhīraṁ durvigāhyaṁ samudra-vat
11.21.37mayopabṛṁhitaṁ bhūmnā brahmaṇānanta-śaktinā bhūteṣu ghoṣa-rūpeṇa viseṣūrṇeva lakṣyate
11.21.38-40yathorṇanābhir hṛdayād ūrṇām udvamate mukhāt ākāśād ghoṣavān prāṇo manasā sparśa-rūpiṇā chando-mayo ’mṛta-mayaḥ sahasra-padavīṁ prabhuḥ oṁkārād vyañjita-sparśa- svaroṣmāntastha-bhūṣitām vicitra-bhāṣā-vitatāṁ chandobhiś catur-uttaraiḥ ananta-pārāṁ bṛhatīṁ sṛjaty ākṣipate svayam
11.21.41gāyatry uṣṇig anuṣṭup ca bṛhatī paṅktir eva ca triṣṭub jagaty aticchando hy atyaṣṭy-atijagad-virāṭ
11.21.42kiṁ vidhatte kim ācaṣṭe kim anūdya vikalpayet ity asyā hṛdayaṁ loke nānyo mad veda kaścana
11.21.43māṁ vidhatte ’bhidhatte māṁ vikalpyāpohyate tv aham etāvān sarva-vedārthaḥ śabda āsthāya māṁ bhidām māyā-mātram anūdyānte pratiṣidhya prasīdati
Donate to Bhaktivedanta Library