Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 11 - General History

<< 10 - The Nature of Fruitive Activity >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
11.10.1śrī-bhagavān uvāca mayoditeṣv avahitaḥ sva-dharmeṣu mad-āśrayaḥ varṇāśrama-kulācāram akāmātmā samācaret
11.10.2anvīkṣeta viśuddhātmā dehināṁ viṣayātmanām guṇeṣu tattva-dhyānena sarvārambha-viparyayam
11.10.3suptasya viṣayāloko dhyāyato vā manorathaḥ nānātmakatvād viphalas tathā bhedātma-dhīr guṇaiḥ
11.10.4nivṛttaṁ karma seveta pravṛttaṁ mat-paras tyajet jijñāsāyāṁ sampravṛtto nādriyet karma-codanām
11.10.5yamān abhīkṣṇaṁ seveta niyamān mat-paraḥ kvacit mad-abhijñaṁ guruṁ śāntam upāsīta mad-ātmakam
11.10.6amāny amatsaro dakṣo nirmamo dṛḍha-sauhṛdaḥ asatvaro ’rtha-jijñāsur anasūyur amogha-vāk
11.10.7jāyāpatya-gṛha-kṣetra- svajana-draviṇādiṣu udāsīnaḥ samaṁ paśyan sarveṣv artham ivātmanaḥ
11.10.8vilakṣaṇaḥ sthūla-sūkṣmād dehād ātmekṣitā sva-dṛk yathāgnir dāruṇo dāhyād dāhako ’nyaḥ prakāśakaḥ
11.10.9nirodhotpatty-aṇu-bṛhan- nānātvaṁ tat-kṛtān guṇān antaḥ praviṣṭa ādhatta evaṁ deha-guṇān paraḥ
11.10.10yo ’sau guṇair viracito deho ’yaṁ puruṣasya hi saṁsāras tan-nibandho ’yaṁ puṁso vidyā cchid ātmanaḥ
11.10.11tasmāj jijñāsayātmānam ātma-sthaṁ kevalaṁ param saṅgamya nirased etad vastu-buddhiṁ yathā-kramam
11.10.12ācāryo ’raṇir ādyaḥ syād ante-vāsy uttarāraṇiḥ tat-sandhānaṁ pravacanaṁ vidyā-sandhiḥ sukhāvahaḥ
11.10.13vaiśāradī sāti-viśuddha-buddhir dhunoti māyāṁ guṇa-samprasūtām gunāṁś ca sandahya yad-ātmam etat svayaṁ ca śāṁyaty asamid yathāgniḥ
11.10.14-16athaiṣām karma-kartṝṇāṁ bhoktṝṇāṁ sukha-duḥkhayoḥ nānātvam atha nityatvaṁ loka-kālāgamātmanām manyase sarva-bhāvānāṁ saṁsthā hy autpattikī yathā tat-tad-ākṛti-bhedena jāyate bhidyate ca dhīḥ evam apy aṅga sarveṣāṁ dehināṁ deha-yogataḥ kālāvayavataḥ santi bhāvā janmādayo ’sakṛt
11.10.17tatrāpi karmaṇāṁ kartur asvātantryaṁ ca lakṣyate bhoktuś ca duḥkha-sukhayoḥ ko nv artho vivaśaṁ bhajet
11.10.18na dehināṁ sukhaṁ kiñcid vidyate viduṣām api tathā ca duḥkhaṁ mūḍhānāṁ vṛthāhaṅkaraṇaṁ param
11.10.19yadi prāptiṁ vighātaṁ ca jānanti sukha-duḥkhayoḥ te ’py addhā na vidur yogaṁ mṛtyur na prabhaved yathā
11.10.20ko ’nv arthaḥ sukhayaty enaṁ kāmo vā mṛtyur antike āghātaṁ nīyamānasya vadhyasyeva na tuṣṭi-daḥ
11.10.21śrutaṁ ca dṛṣṭa-vad duṣṭaṁ spardhāsūyātyaya-vyayaiḥ bahv-antarāya-kāmatvāt kṛṣi-vac cāpi niṣphalam
11.10.22antarāyair avihito yadi dharmaḥ sv-anuṣṭhitaḥ tenāpi nirjitaṁ sthānaṁ yathā gacchati tac chṛṇu
11.10.23iṣṭveha devatā yajñaiḥ svar-lokaṁ yāti yājñikaḥ bhuñjīta deva-vat tatra bhogān divyān nijārjitān
11.10.24sva-puṇyopacite śubhre vimāna upagīyate gandharvair viharan madhye devīnāṁ hṛdya-veṣa-dhṛk
11.10.25strībhiḥ kāmaga-yānena kiṅkinī-jāla-mālinā krīḍan na vedātma-pātaṁ surākrīḍeṣu nirvṛtaḥ
11.10.26tāvat sa modate svarge yāvat puṇyaṁ samāpyate kṣīṇa-puṇyaḥ pataty arvāg anicchan kāla-cālitaḥ
11.10.27-29yady adharma-rataḥ saṅgād asatāṁ vājitendriyaḥ kāmātmā kṛpaṇo lubdhaḥ straiṇo bhūta-vihiṁsakaḥ paśūn avidhinālabhya preta-bhūta-gaṇān yajan narakān avaśo jantur gatvā yāty ulbaṇaṁ tamaḥ karmāṇi duḥkhodarkāṇi kurvan dehena taiḥ punaḥ deham ābhajate tatra kiṁ sukhaṁ martya-dharmiṇaḥ
11.10.30lokānāṁ loka-pālānāṁ mad bhayaṁ kalpa-jīvinām brahmaṇo ’pi bhayaṁ matto dvi-parārdha-parāyuṣaḥ
11.10.31guṇāḥ sṛjanti karmāṇi guṇo ’nusṛjate guṇān jīvas tu guṇa-saṁyukto bhuṅkte karma-phalāny asau
11.10.32yāvat syād guṇa-vaiṣamyaṁ tāvan nānātvam ātmanaḥ nānātvam ātmano yāvat pāratantryaṁ tadaiva hi
11.10.33yāvad asyāsvatantratvaṁ tāvad īśvarato bhayam ya etat samupāsīraṁs te muhyanti śucārpitāḥ
11.10.34kāla ātmāgamo lokaḥ svabhāvo dharma eva ca iti māṁ bahudhā prāhur guṇa-vyatikare sati
11.10.35śrī-uddhava uvāca guṇeṣu vartamāno ’pi deha-jeṣv anapāvṛtaḥ guṇair na badhyate dehī badhyate vā kathaṁ vibho
11.10.36-37kathaṁ varteta viharet kair vā jñāyeta lakṣaṇaiḥ kiṁ bhuñjītota visṛjec chayītāsīta yāti vā etad acyuta me brūhi praśnaṁ praśna-vidāṁ vara nitya-baddho nitya-mukta eka eveti me bhramaḥ
Donate to Bhaktivedanta Library