Śrīmad-Bhāgavatam
Canto 10 - The Summum Bonum

<< 87 - The Prayers of the Personified Vedas >>

    Index        Transliteration        Devanagari        Description    
10.87.1śrī-parīkṣid uvāca brahman brahmaṇy anirdeśye nirguṇe guṇa-vṛttayaḥ kathaṁ caranti śrutayaḥ sākṣāt sad-asataḥ pare
10.87.2śrī-śuka uvāca buddhīndriya-manaḥ-prāṇān janānām asṛjat prabhuḥ mātrārthaṁ ca bhavārthaṁ ca ātmane ’kalpanāya ca
10.87.3saiṣā hy upaniṣad brāhmī pūrveśāṁ pūrva-jair dhṛtā śrraddhayā dhārayed yas tāṁ kṣemaṁ gacched akiñcanaḥ
10.87.4atra te varṇayiṣyāmi gāthāṁ nārāyaṇānvitām nāradasya ca saṁvādam ṛṣer nārāyaṇasya ca
10.87.5ekadā nārado lokān paryaṭan bhagavat-priyaḥ sanātanam ṛṣiṁ draṣṭuṁ yayau nārāyaṇāśramam
10.87.6yo vai bhārata-varṣe ’smin kṣemāya svastaye nṛṇām dharma-jñāna-śamopetam ā-kalpād āsthitas tapaḥ
10.87.7tatropaviṣṭam ṛṣibhiḥ kalāpa-grāma-vāsibhiḥ parītaṁ praṇato ’pṛcchad idam eva kurūdvaha
10.87.8tasmai hy avocad bhagavān ṛṣīṇāṁ śṛṇvatām idam yo brahma-vādaḥ pūrveṣāṁ jana-loka-nivāsinām
10.87.9śrī-bhagavān uvāca svāyambhuva brahma-satraṁ jana-loke ’bhavat purā tatra-sthānāṁ mānasānāṁ munīnām ūrdhva-retasām
10.87.10śvetadvīpaṁ gatavati tvayi draṣṭuṁ tad-īśvaram brahma-vādaḥ su-saṁvṛttaḥ śrutayo yatra śerate tatra hāyam abhūt praśnas tvaṁ māṁ yam anupṛcchasi
10.87.11tulya-śruta-tapaḥ-śīlās tulya-svīyāri-madhyamāḥ api cakruḥ pravacanam ekaṁ śuśrūṣavo ’pare
10.87.12-13śrī-sanandana uvāca sva-sṛṣṭam idam āpīya śayānaṁ saha śaktibhiḥ tad-ante bodhayāṁ cakrus tal-liṅgaiḥ śrutayaḥ param yathā śayānaṁ saṁrājaṁ vandinas tat-parākramaiḥ pratyūṣe ’bhetya su-ślokair bodhayanty anujīvinaḥ
10.87.14śrī-śrutaya ūcuḥ jaya jaya jahy ajām ajita doṣa-gṛbhīta-guṇāṁ tvam asi yad ātmanā samavaruddha-samasta-bhagaḥ aga-jagad-okasām akhila-śakty-avabodhaka te kvacid ajayātmanā ca carato ’nucaren nigamaḥ
10.87.15bṛhad upalabdham etad avayanty avaśeṣatayā yata udayāstam-ayau vikṛter mṛdi vāvikṛtāt ata ṛṣayo dadhus tvayi mano-vacanācaritaṁ katham ayathā bhavanti bhuvi datta-padāni nṛṇām
10.87.16iti tava sūrayas try-adhipate ’khila-loka-mala- kṣapaṇa-kathāmṛtābdhim avagāhya tapāṁsi jahuḥ kim uta punaḥ sva-dhāma-vidhutāśaya-kāla-guṇāḥ parama bhajanti ye padam ajasra-sukhānubhavam
10.87.17dṛtaya iva śvasanty asu-bhṛto yadi te ’nuvidhā mahad-aham-ādayo ’ṇḍam asṛjan yad-anugrahataḥ puruṣa-vidho ’nvayo ’tra caramo ’nna-mayādiṣu yaḥ sad-asataḥ paraṁ tvam atha yad eṣv avaśeṣam ṛtam
10.87.18udaram upāsate ya ṛṣi-vartmasu kūrpa-dṛśaḥ parisara-paddhatiṁ hṛdayam āruṇayo daharam tata udagād ananta tava dhāma śiraḥ paramaṁ punar iha yat sametya na patanti kṛtānta-mukhe
10.87.19sva-kṛta-vicitra-yoniṣu viśann iva hetutayā taratamataś cakāssy anala-vat sva-kṛtānukṛtiḥ atha vitathāsv amūṣv avitathāṁ tava dhāma samaṁ viraja-dhiyo ’nuyanty abhivipaṇyava eka-rasam
10.87.20sva-kṛta-pureṣv amīṣv abahir-antara-saṁvaraṇaṁ tava puruṣaṁ vadanty akhila-śakti-dhṛto ’ṁśa-kṛtam iti nṛ-gatiṁ vivicya kavayo nigamāvapanaṁ bhavata upāsate ’ṅghrim abhavam bhuvi viśvasitāḥ
10.87.21duravagamātma-tattva-nigamāya tavātta-tanoś carita-mahāmṛtābdhi-parivarta-pariśramaṇāḥ na parilaṣanti kecid apavargam apīśvara te caraṇa-saroja-haṁsa-kula-saṅga-visṛṣṭa-gṛhāḥ
10.87.22tvad-anupathaṁ kulāyam idam ātma-suhṛt-priya-vac carati tathonmukhe tvayi hite priya ātmani ca na bata ramanty aho asad-upāsanayātma-hano yad-anuśayā bhramanty uru-bhaye ku-śarīra-bhṛtaḥ
10.87.23nibhṛta-marun-mano-’kṣa-dṛḍha-yoga-yujo hṛdi yan munaya upāsate tad arayo ’pi yayuḥ smaraṇāt striya uragendra-bhoga-bhuja-daṇḍa-viṣakta-dhiyo vayam api te samāḥ sama-dṛśo ’ṅghri-saroja-sudhāḥ
10.87.24ka iha nu veda batāvara-janma-layo ’gra-saraṁ yata udagād ṛṣir yam anu deva-gaṇā ubhaye tarhi na san na cāsad ubhayaṁ na ca kāla-javaḥ kim api na tatra śāstram avakṛṣya śayīta yadā
10.87.25janim asataḥ sato mṛtim utātmani ye ca bhidāṁ vipaṇam ṛtaṁ smaranty upadiśanti ta ārupitaiḥ tri-guṇa-mayaḥ pumān iti bhidā yad abodha-kṛtā tvayi na tataḥ paratra sa bhaved avabodha-rase
10.87.26sad iva manas tri-vṛt tvayi vibhāty asad ā-manujāt sad abhimṛśanty aśeṣam idam ātmatayātma-vidaḥ na hi vikṛtiṁ tyajanti kanakasya tad-ātmatayā sva-kṛtam anupraviṣṭam idam ātmatayāvasitam
10.87.27tava pari ye caranty akhila-sattva-niketatayā ta uta padākramanty avigaṇayya śiro nirṛteḥ parivayase paśūn iva girā vibudhān api tāṁs tvayi kṛta-sauhṛdāḥ khalu punanti na ye vimukhāḥ
10.87.28tvam akaraṇaḥ sva-rāḍ akhila-kāraka-śakti-dharas tava balim udvahanti samadanty ajayānimiṣāḥ varṣa-bhujo ’khila-kṣiti-pater iva viśva-sṛjo vidadhati yatra ye tv adhikṛtā bhavataś cakitāḥ
10.87.29sthira-cara-jātayaḥ syur ajayottha-nimitta-yujo vihara udīkṣayā yadi parasya vimukta tataḥ na hi paramasya kaścid aparo na paraś ca bhaved viyata ivāpadasya tava śūnya-tulāṁ dadhataḥ
10.87.30aparimitā dhruvās tanu-bhṛto yadi sarva-gatās tarhi na śāsyateti niyamo dhruva netarathā ajani ca yan-mayaṁ tad avimucya niyantṛ bhavet samam anujānatāṁ yad amataṁ mata-duṣṭatayā
10.87.31na ghaṭata udbhavaḥ prakṛti-pūruṣayor ajayor ubhaya-yujā bhavanty asu-bhṛto jala-budbuda-vat tvayi ta ime tato vividha-nāma-guṇaiḥ parame sarita ivārṇave madhuni lilyur aśeṣa-rasāḥ
10.87.32nṛṣu tava mayayā bhramam amīṣv avagatya bhṛśaṁ tvayi su-dhiyo ’bhave dadhati bhāvam anuprabhavam katham anuvartatāṁ bhava-bhayaṁ tava yad bhru-kuṭiḥ sṛjati muhus tri-nemir abhavac-charaṇeṣu bhayam
10.87.33vijita-hṛṣīka-vāyubhir adānta-manas tura-gaṁ ya iha yatanti yantum ati-lolam upāya-khidaḥ vyasana-śatānvitāḥ samavahāya guroś caraṇaṁ vaṇija ivāja santy akṛta-karṇa-dharā jaladhau
10.87.34svajana-sutātma-dāra-dhana-dhāma-dharāsu-rathais tvayi sati kiṁ nṛṇām śrayata ātmani sarva-rase iti sad ajānatāṁ mithunato rataye caratāṁ sukhayati ko nv iha sva-vihate sva-nirasta-bhage
10.87.35bhuvi puru-puṇya-tīrtha-sadanāny ṛṣayo vimadās ta uta bhavat-padāmbuja-hṛdo ’gha-bhid-aṅghri-jalāḥ dadhati sakṛn manas tvayi ya ātmani nitya-sukhe na punar upāsate puruṣa-sāra-harāvasathān
10.87.36sata idaṁ utthitaṁ sad iti cen nanu tarka-hataṁ vyabhicarati kva ca kva ca mṛṣā na tathobhaya-yuk vyavahṛtaye vikalpa iṣito ’ndha-paramparayā bhramayati bhāratī ta uru-vṛttibhir uktha-jaḍān
10.87.37na yad idam agra āsa na bhaviṣyad ato nidhanād anu mitam antarā tvayi vibhāti mṛṣaika-rase ata upamīyate draviṇa-jāti-vikalpa-pathair vitatha-mano-vilāsam ṛtam ity avayanty abudhāḥ
10.87.38sa yad ajayā tv ajām anuśayīta guṇāṁś ca juṣan bhajati sarūpatāṁ tad anu mṛtyum apeta-bhagaḥ tvam uta jahāsi tām ahir iva tvacam ātta-bhago mahasi mahīyase ’ṣṭa-guṇite ’parimeya-bhagaḥ
10.87.39yadi na samuddharanti yatayo hṛdi kāma-jaṭā duradhigamo ’satāṁ hṛdi gato ’smṛta-kaṇṭha-maṇiḥ asu-tṛpa-yoginām ubhayato ’py asukhaṁ bhagavann anapagatāntakād anadhirūḍha-padād bhavataḥ
10.87.40tvad avagamī na vetti bhavad-uttha-śubhāśubhayor guṇa-viguṇānvayāṁs tarhi deha-bhṛtāṁ ca giraḥ anu-yugam anv-ahaṁ sa-guṇa gīta-paramparayā śravaṇa-bhṛto yatas tvam apavarga-gatir manu-jaiḥ
10.87.41dyu-pataya eva te na yayur antam anantatayā tvam api yad-antarāṇḍa-nicayā nanu sāvaraṇāḥ kha iva rajāṁsi vānti vayasā saha yac chrutayas tvayi hi phalanty atan-nirasanena bhavan-nidhanāḥ
10.87.42śrī-bhagavān uvāca ity etad brahmaṇaḥ putrā āśrutyātmānuśāsanam sanandanam athānarcuḥ siddhā jñātvātmano gatim
10.87.43ity aśeṣa-samāmnāya- purāṇopaniṣad-rasaḥ samuddhṛtaḥ pūrva-jātair vyoma-yānair mahātmabhiḥ
10.87.44tvaṁ caitad brahma-dāyāda śraddhayātmānuśāsanam dhārayaṁś cara gāṁ kāmaṁ kāmānāṁ bharjanaṁ nṛṇām
10.87.45śrī-śuka uvāca evaṁ sa ṛṣiṇādiṣṭaṁ gṛhītvā śraddhayātmavān pūrṇaḥ śruta-dharo rājann āha vīra-vrato muniḥ
10.87.46śrī-nārada uvāca namas tasmai bhagavate kṛṣṇāyāmala-kīrtaye yo dhatte sarva-bhūtānām abhavāyośatīḥ kalāḥ
10.87.47ity ādyam ṛṣim ānamya tac-chiṣyāṁś ca mahātmanaḥ tato ’gād āśramaṁ sākṣāt pitur dvaipāyanasya me
10.87.48sabhājito bhagavatā kṛtāsana-parigrahaḥ tasmai tad varṇayām āsa nārāyaṇa-mukhāc chrutam
10.87.49ity etad varṇitaṁ rājan yan naḥ praśnaḥ kṛtas tvayā yathā brahmaṇy anirdeśye nīṛguṇe ’pi manaś caret
10.87.50yo ’syotprekṣaka ādi-madhya-nidhane yo ’vyakta-jīveśvaro yaḥ sṛṣṭvedam anupraviśya ṛṣiṇā cakre puraḥ śāsti tāḥ yaṁ sampadya jahāty ajām anuśayī suptaḥ kulāyaṁ yathā taṁ kaivalya-nirasta-yonim abhayaṁ dhyāyed ajasraṁ harim
Donate to Bhaktivedanta Library