|
131 | | sūta uvāca jagṛhe pauruṣaṁ rūpaṁ bhagavān mahad-ādibhiḥ sambhūtaṁ ṣoḍaśa-kalam ādau loka-sisṛkṣayā |
132 | | yasyāmbhasi śayānasya yoga-nidrāṁ vitanvataḥ nābhi-hradāmbujād āsīd brahmā viśva-sṛjāṁ patiḥ |
133 | | yasyāvayava-saṁsthānaiḥ kalpito loka-vistaraḥ tad vai bhagavato rūpaṁ viśuddhaṁ sattvam ūrjitam |
134 | | paśyanty ado rūpam adabhra-cakṣuṣā sahasra-pādoru-bhujānanādbhutam sahasra-mūrdha-śravaṇākṣi-nāsikaṁ sahasra-mauly-ambara-kuṇḍalollasat |
135 | | etan nānāvatārāṇāṁ nidhānaṁ bījam avyayam yasyāṁśāṁśena sṛjyante deva-tiryaṅ-narādayaḥ |
136 | | sa eva prathamaṁ devaḥ kaumāraṁ sargam āśritaḥ cacāra duścaraṁ brahmā brahmacaryam akhaṇḍitam |
137 | | dvitīyaṁ tu bhavāyāsya rasātala-gatāṁ mahīm uddhariṣyann upādatta yajñeśaḥ saukaraṁ vapuḥ |
138 | | tṛtīyam ṛṣi-sargaṁ vai devarṣitvam upetya saḥ tantraṁ sātvatam ācaṣṭa naiṣkarmyaṁ karmaṇāṁ yataḥ |
139 | | turye dharma-kalā-sarge nara-nārāyaṇāv ṛṣī bhūtvātmopaśamopetam akarot duścaraṁ tapaḥ |
1310 | | pañcamaḥ kapilo nāma siddheśaḥ kāla-viplutam provācāsuraye sāṅkhyaṁ tattva-grāma-vinirṇayam |
1311 | | ṣaṣṭham atrer apatyatvaṁ vṛtaḥ prāpto ’nasūyayā ānvīkṣikīm alarkāya prahlādādibhya ūcivān |
1312 | | tataḥ saptama ākūtyāṁ rucer yajño ’bhyajāyata sa yāmādyaiḥ sura-gaṇair apāt svāyambhuvāntaram |
1313 | | aṣṭame merudevyāṁ tu nābher jāta urukramaḥ darśayan vartma dhīrāṇāṁ sarvāśrama-namaskṛtam |
1314 | | ṛṣibhir yācito bheje navamaṁ pārthivaṁ vapuḥ dugdhemām oṣadhīr viprās tenāyaṁ sa uśattamaḥ |
1315 | | rūpaṁ sa jagṛhe mātsyaṁ cākṣuṣodadhi-samplave nāvy āropya mahī-mayyām apād vaivasvataṁ manum |
1316 | | surāsurāṇām udadhiṁ mathnatāṁ mandarācalam dadhre kamaṭha-rūpeṇa pṛṣṭha ekādaśe vibhuḥ |
1317 | | dhānvantaraṁ dvādaśamaṁ trayodaśamam eva ca apāyayat surān anyān mohinyā mohayan striyā |
1318 | | caturdaśaṁ nārasiṁhaṁ bibhrad daityendram ūrjitam dadāra karajair ūrāv erakāṁ kaṭa-kṛd yathā |
1319 | | pañcadaśaṁ vāmanakaṁ kṛtvāgād adhvaraṁ baleḥ pada-trayaṁ yācamānaḥ pratyāditsus tri-piṣṭapam |
1320 | | avatāre ṣoḍaśame paśyan brahma-druho nṛpān triḥ-sapta-kṛtvaḥ kupito niḥ-kṣatrām akaron mahīm |
1321 | | tataḥ saptadaśe jātaḥ satyavatyāṁ parāśarāt cakre veda-taroḥ śākhā dṛṣṭvā puṁso ’lpa-medhasaḥ |
1322 | | nara-devatvam āpannaḥ sura-kārya-cikīrṣayā samudra-nigrahādīni cakre vīryāṇy ataḥ param |
1323 | | ekonaviṁśe viṁśatime vṛṣṇiṣu prāpya janmanī rāma-kṛṣṇāv iti bhuvo bhagavān aharad bharam |
1324 | | tataḥ kalau sampravṛtte sammohāya sura-dviṣām buddho nāmnāñjana-sutaḥ kīkaṭeṣu bhaviṣyati |
1325 | | athāsau yuga-sandhyāyāṁ dasyu-prāyeṣu rājasu janitā viṣṇu-yaśaso nāmnā kalkir jagat-patiḥ |
1326 | | avatārā hy asaṅkhyeyā hareḥ sattva-nidher dvijāḥ yathāvidāsinaḥ kulyāḥ sarasaḥ syuḥ sahasraśaḥ |
1327 | | ṛṣayo manavo devā manu-putrā mahaujasaḥ kalāḥ sarve harer eva saprajāpatayaḥ smṛtāḥ |
1328 | | ete cāṁśa-kalāḥ puṁsaḥ kṛṣṇas tu bhagavān svayam indrāri-vyākulaṁ lokaṁ mṛḍayanti yuge yuge |
1329 | | janma guhyaṁ bhagavato ya etat prayato naraḥ sāyaṁ prātar gṛṇan bhaktyā duḥkha-grāmād vimucyate |
1330 | | etad rūpaṁ bhagavato hy arūpasya cid-ātmanaḥ māyā-guṇair viracitaṁ mahadādibhir ātmani |
1331 | | yathā nabhasi meghaugho reṇur vā pārthivo ’nile evaṁ draṣṭari dṛśyatvam āropitam abuddhibhiḥ |
1332 | | ataḥ paraṁ yad avyaktam avyūḍha-guṇa-bṛṁhitam adṛṣṭāśruta-vastutvāt sa jīvo yat punar-bhavaḥ |
1333 | | yatreme sad-asad-rūpe pratiṣiddhe sva-saṁvidā avidyayātmani kṛte iti tad brahma-darśanam |
1334 | | yady eṣoparatā devī māyā vaiśāradī matiḥ sampanna eveti vidur mahimni sve mahīyate |
1335 | | evaṁ janmāni karmāṇi hy akartur ajanasya ca varṇayanti sma kavayo veda-guhyāni hṛt-pateḥ |
1336 | | sa vā idaṁ viśvam amogha-līlaḥ sṛjaty avaty atti na sajjate ’smin bhūteṣu cāntarhita ātma-tantraḥ ṣāḍ-vargikaṁ jighrati ṣaḍ-guṇeśaḥ |
1337 | | na cāsya kaścin nipuṇena dhātur avaiti jantuḥ kumanīṣa ūtīḥ nāmāni rūpāṇi mano-vacobhiḥ santanvato naṭa-caryām ivājñaḥ |
1338 | | sa veda dhātuḥ padavīṁ parasya duranta-vīryasya rathāṅga-pāṇeḥ yo ’māyayā santatayānuvṛttyā bhajeta tat-pāda-saroja-gandham |
1339 | | atheha dhanyā bhagavanta itthaṁ yad vāsudeve ’khila-loka-nāthe kurvanti sarvātmakam ātma-bhāvaṁ na yatra bhūyaḥ parivarta ugraḥ |
1340 | | idaṁ bhāgavataṁ nāma purāṇaṁ brahma-sammitam uttama-śloka-caritaṁ cakāra bhagavān ṛṣiḥ niḥśreyasāya lokasya dhanyaṁ svasty-ayanaṁ mahat |
1341 | | tad idaṁ grāhayām āsa sutam ātmavatāṁ varam sarva-vedetihāsānāṁ sāraṁ sāraṁ samuddhṛtam |
1342 | | sa tu saṁśrāvayām āsa mahārājaṁ parīkṣitam prāyopaviṣṭaṁ gaṅgāyāṁ parītaṁ paramarṣibhiḥ |
1343 | | kṛṣṇe sva-dhāmopagate dharma-jñānādibhiḥ saha kalau naṣṭa-dṛśām eṣa purāṇārko ’dhunoditaḥ |
1344 | | tatra kīrtayato viprā viprarṣer bhūri-tejasaḥ ahaṁ cādhyagamaṁ tatra niviṣṭas tad-anugrahāt so ’haṁ vaḥ śrāvayiṣyāmi yathādhītaṁ yathā-mati |
|